Zaboraviti oprati čarape nakon napornog dana možda se čini kao manji propust u moru svakodnevnih kućanskih obaveza, no stručnjaci upozoravaju da to može imati ozbiljne posljedice za vaše zdravlje. Naime, prema riječima mikrobiologinje dr. Primrose Freestone sa Sveučilišta u Leicesteru, ljudska stopala su poput „malih kišnih šuma bakterija i gljivica“, a upravo čarape mogu biti idealno mjesto za njihovo razmnožavanje i širenje.

U razgovoru za Daily Mail, dr. Freestone je otkrila kako pravilno prati čarape kako bi bile čiste, svježe i – što je najvažnije – sigurne za nošenje.

Perite na 60°C i koristite enzimski deterdžent

Da bi čarape bile uistinu dezinficirane, dr. Freestone preporučuje pranje u vodi temperature od najmanje 60°C, i to s deterdžentom koji sadrži enzime. „Enzimi otpuštaju bakterije iz vlakana tkanine, a visoka temperatura ubija bakterije i gljivice koje su se prilagodile temperaturi ljudskog tijela“, objasnila je.

U slučaju da perilica rublja ne može doseći tu temperaturu, postoji alternativno rješenje: glačanje vrućim glačalom sa parom. „Para omogućuje toplini da prodre duboko u tkaninu čarape i tako ubije sve bakterije, viruse poput onoga koji uzrokuje virusne bradavice (verruke) te gljivice koje izazivaju atletsko stopalo“, kaže Freestone.

Stopala – jedno od najprljavijih mjesta na tijelu

Iako su stopala skrivena većinu dana, znanstvenici ističu da su među najprljavijim dijelovima ljudskog tijela. Istraživanja su pokazala da se na svakom kvadratnom centimetru kože stopala može nalaziti između 10 i 100 milijuna mikroorganizama. Tome pogoduje toplo, tamno i vlažno okruženje unutar cipela, koje je idealno za razvoj bakterija i gljivica.

Osim toga, stopala sadrže velik broj znojnih žlijezda – osobito između prstiju – što dodatno povećava vlagu i stvara idealne uvjete za mikrobiološki život.

Čarape kao spužve za mikroorganizme

Nije problem samo ono što dolazi iznutra – čarape upijaju bakterije, gljivice i njihove spore iz okoliša. One dolaze u kontakt s tlom, vodom, dlakama kućnih ljubimaca i običnom prašinom, zbog čega postaju svojevrsne „mikrobne spužve“. Prema jednom istraživanju, čarape su nakon samo 12 sati nošenja imale najveći broj bakterijskih i gljivičnih kolonija u usporedbi s drugim komadima odjeće.

Kada se te kolonije nastane u toplom i vlažnom okruženju vaših stopala, dolazi do njihovog brzog razmnožavanja. Dr. Freestone navodi: „Stopala mogu biti dom za do 1000 različitih vrsta bakterija i gljivica, od kojih neke koriste znoj kao hranu, a njihov otpad u obliku neugodnih mirisa uzrokuje smrad nogu, čarapa i cipela.“

Rizici: od neugodnog mirisa do opasnih infekcija

Mikroorganizmi koji obitavaju u čarapama nisu svi bezopasni. Među njima se mogu naći i patogeni poput bakterije Staphylococcus (uzročnik stafilokoknih infekcija), gljivice Aspergillus (koja uzrokuje respiratornu bolest aspergilozu), te gljivice roda Candida, Histoplasma i Cryptococcus.

Stafilokokne infekcije mogu uzrokovati mjehuriće i bolne apscese, a u težim slučajevima mogu dovesti do trovanja krvi i sindroma toksičnog šoka. Gljivica Aspergillus, pak, može izazvati kašalj s iskašljavanjem krvi i druge ozbiljne respiratorne probleme.

Prljave čarape šire zarazu

Znanstvenici su u bolničkom okruženju otkrili da „papuča-čarape“ koje nose pacijenti mogu prenijeti mikrobe s poda u krevete – uključujući i one otporne na antibiotike. Ipak, najčešće infekcije koje se šire putem prljavih čarapa su virusne bradavice (verruke) i atletsko stopalo.

„Veruke su uzrokovane humanim papiloma virusom (HPV) i izuzetno su zarazne, pa neredovito pranje čarapa i hodanje po zajedničkim površinama može dovesti do širenja infekcije“, upozorava dr. Freestone. Isto vrijedi i za gljivice koje izazivaju atletsko stopalo.

Pranje na niskim temperaturama nije dovoljno

Iako većina ljudi pere čarape na temperaturama između 30 i 40°C, to nije dovoljno za eliminaciju svih mikroorganizama. „Pranje s deterdžentom pomaže, ali moja laboratorijska istraživanja pokazala su da u čarapama ostane određena količina bakterija ako se ne peru na vrlo visokim temperaturama“, ističe Freestone.

Toplija voda ili dodatno glačanje mogu osigurati da se svi patogeni učinkovito uklone. Za kraj, dr. Freestone otkriva i vlastitu praksu: „Moje čarape perem u vrućoj vodi s antibakterijskim deterdžentom i potom ih glačam vrućim glačalom. Tako su moje čarape – a i moja stopala – besprijekorno čisti.“